چکیده :
ساختار انجمنهای پروژه هایی با ساختار باز در ارتباط با چرخه حیات سازمانی مورد بحث قرار گرفته اند. به جای نمودارهای فروش ، میزان دانلود برای هرکدام از پروژه هابه منظور درک سطح چرخه حیات نمونه ای از پروژه های با منبع باز مورد استفاده قرار گرفته است. یک شیوه تحقیق پیشنهاد شده است که تلاش میکند تا تناسب بین سطح یا مرحله از چرخه عمر سازمانی و ویژگیهای مشخص سازمانی این پروژه ها را مورد اندازه گیری قرار دهد. ویژگیهایی مانند ( تمرکز ، تقسیم کار ، نقش رهبر سازمان ، سطح تعهدات و همکاری و کنترل ) وقتی شاخص موفقیت پروژه از طریق رضایت و درگیری سازندگان و کاربران اندازه گیری میشود.
واژگان کلیدی :
منبع باز ، چرخه حیات پروژه ، ساختار سازمانی ، تناسب
مقدمه :
محققین علی رغم افزایش پربار در تعداد پروژه ها هنوز به مطالعه در باب جنبه های مدیریتی پروژ های با منبع باز می پردازند. بسیاری از پروژ ها بطور موثری مطابق با قواعد مربوط به مدل پروژ ههای با منبع باز دچار خود مدیریتی هستند اما میزان قابل تاملی از تغییرات در کنترل ، ساختار ، برنامه ریزی ، رهبری پروژه های فردی که در میان پروژ ه های مختلف متغیر است و میتواند از جنبه های مختلفی مانند اندازه ،زمان ،ترکیب بندی سازنده و ... مورد مطالعه قرار گیرد.در این پیشنهاده پژوهشی ما ساختار پروژ ه هایی با منبع باز را مورد آزمایش و بررسی قرار می دهیم چنانکه آنها در طول زمان در حال رشد و تکامل هستند.بویژه ما این تکامل را با بکارگیری چارچوب چرخه حیات پروژه مورد مطالعه قرار میدهیم. مفاهیم سازمانی ساختار که در طول این مراحل مورد توجه قرا میگیرند شامل تقسیم کار ، سلسله مراتب اختیار ، تمرکز زدایی و فرآیندهای مدیریت میشوند.
بخش نخست به طور کلی به بحث در زمینه مفهوم چرخه حیات میپردازد.بخش بعدی این نگرش کلی را برای محتوای مشخصی از پروزه ههایی با منبع باز بکار میبرد.ما سپس تعدادی فرضیه بیان شده توسط مثالهای تصویری را مورد آزمون قرار میدهیم.و سرانجام ما یک شیوه تحقیق کاربردی برای این مطالعه این پدیده به همراه برخی اقدامات و نتیجه گیری ها را مورد بحث قرار میدهیم.
چرخه حیات پروژه
یک مثال نوعی از چرخه حیات پروژه در شکل شماره 1 زیر نمایش داده شده است. به طور عمومی متغیرهای وابسته شامل فروش ، سود ، حتی اگر متغیرهای وابسته دیگری جایگزین فروش شده باشند وابسته به شرایط و اهداف مشخص و متغیر زمان ، متغیر مستقل می باشد.
در نمودارهای چرخه حیات نوعی ، چهار مرحله مشخص وجود دارد . در مرحله مقدمه ، یک ایده خلق و ایجاد شده است. مرحله رشد به عنوان نمونه ای از افزایش سریع در فروش محصول محسوب شده است.در مرحله بلوغ ، فروش به نقطه ای بیشینه و پایدار میرسد. مرحله چهارم زمانی اتفاق می افتد که فروش بطور پیوسته رو به کاهش میرود. متناوبا میزان فروش در واکنش به تغییرات در شرایط محیطی یا بازار افزایش خواهد یافت.( مانند یک جریان زودگذر ) یا در نتیجه تغییر در سیاستهای مدیریتی ، بنابراین یک روند افزایشی به جای کاهش مستمرواین افزایش یک ویژگی قابل توجه بین کاهش محصول و بقا میباشد.در برخی انواع تغییر یافته دیگر از مدل حاضر ، هر مرحله به حچجند وضعیت و انتقال به این وضعیتها تقسیم شده است که در مجموع شامل 8 موقعیت میشود
این تغییرات نتیجه دو تاثیر قابل توجه بر روی حیات سازمان است.نخست ، اداره سازمان پیچیده تر از گذشته شده است همانطور که اندازه سازمان وتعداد ذینفعانی که در آن دخیل اند افزایش مییابد. دوم ، این پیچیدگی افزایش یافته سازمان را وادار به استفاده بیشتراز ساختارهای سازمانی پیچیده تر ،قابلیتهای پردازش اطلاعات و الگوهای تصمیم گیری می کند. همه محصولات و صنایع با صراحت و قطعا از این منحنی پیروی نمی کنند. برخی از آنها هرگز انبوهی از کاربران را به خود جذب نمی کنند و به مرحله رشد دست نمی یابند.میزان زمانی که در هر مرحله مشخص از این چرخه سپری میشود از محصولی به محصول دیگر متفاوت است.همچنین پیکره این منحنی ممکن است برای یک مورد ایده آل بطور گسترده ای تغییر کند.
در حقیقت تلاشهای بسیاری برای ایجاد مدلی برای چرخه حیات سازمان به عنوان تعداد سطوح تکاملیصورت گرفته است. اگرچه تحقیق قبلی شامل بین سه تا هشت سطح برای چرخه میشد ، اغلب بطورکلی مدلی 4 سطحی را تعریف میکنند. تقریبا در تمام مدل ها این سطوح ترتیبی ، حتمی ، انباشته شده و به سادگی اندوخته نشده اند.و شامل دامنه وسیعی از فعالیتها و ساختارها میشوند. در این بخش ، هرکدام از بخشهای چرخه حیات سازمانی در محتوا و مفاهیم پروژه با منبع باز را مورد امتحان قرار میدهیم. ما مراحل گذار را که به هرکدام از سطوح منجر میشود را از منظر نیازها و مباحثات اداری و مدیریتی مورد بحث قرار میدهیم.
فاز یا مرحله مقدمه :
در ابتدای کار ، یک سازنده عموما فاصله معناداری بین نیاز شخصی یا مرتبط با کار به نرم افزار و کاربردهای موجود در محیط کار خود احساس میکند.این نتایج در انگیزه ها و محرک های ابتدای پروژه باعث ایجاد یک نرم افزار برای پرکردن این فاصله معنادار میشود.فرد سازنده یا گروه کوچک سازندگان برای تولید یک جلد ابتدایی از این کاربرد تلاش می کنند.بطور کلی سازنده اصلی یک شرکت در مقابل خلق یک ساختار اولیه و استخدام اعضاء سایر تیم ها موظف است.
همچنین سازنده در مقابل امکانات موجود بطورمثال ثبت روی جعل منابع وظیفه و ایمن سازی آنها وظیفه پاسخگویی دارد.شبکه یا سایتهای دیگیری که به کاربران دیگر توانایی دانلود و بکارگیری ابزارها و کاربردها را داده است اما محیط پایه کاربر بسیار کوچک است.
در این مرحله ، هدف اصلی برای سازنده نه فقط خرید یک مدل کارا از محصول نرم افزاری و جذب سازندگان بیشتر نیست بلکه هدف فروش دیدگاه برای سازمان است.
گروه اصلی ( مرکزی ) با هریک از اعضاء خود راجع به ساختار غیررسمی متشکل از قوانین کلی به بحث و مذاکره میپردازد.نقش رهبر گروه در این سطح شبیه به نقش بازیکن خط حمله میباشد که به تلاش تمامی اعضاء جهت میدهد و ایجاد ارتباط بین ماموریت ها واهداف پروژه را بر عهده میگیرد.به دلیل طبیعت سازمانهای با منابع باز ، ماموریت و تکلیف روشنی برای رهبر گروه وجود ندارد.همه اعضای سازمان آزادند تا وظایفشان را با اراده خود انتخاب کنند. این امر موجب میشود که نقشهای رهبر بیشتر آسان کننده باشد تا جهت دهنده.
رشد :
پروژه رشد میکند چنانکه کاربران بیشتری از وجود یک کاربرد آگاه گشته و لین کاربرد آنها رادر درک راه حلی برای فاصله درک شده در نیازهایشان یاری میدهد. به عنوان یک نتیجه نیازهای اداری ( اجرایی ) پروژه همچنین افزایش می یابد.بطور مثال ، بازخوردهای بیشتری از کاربران در رابطه با خواسته های تصویری ، اشکالات و خواسته های حمایتی و ... وجود دارند.
بسیاری از این کاربران همچنین جزء سازندگان محسوب میشوند و کدها و راهکارهایی را برای حل موارد و مشکلاتی که در برخورد با پروژه داشته اند را در اختیار دیگران میگذارند. گروه اداری در مقابل ارزیابی کدهای ارائه شده برای کیفیت و شایستگی و همینطور امکان ایجاد کدهای اضافی برای انتشار نرم افزارمسئولند به دلیل آنکه حجم نیازها افزایش یافته است مجری تعداد زیادی از کاربران را به تیم اداره کننده و سازنده اضافه میکند.محصول که خودش انتشار چندین باره را تجربه میکند وبسته های مکمل همراه با محصول و اشتباهات این سطح از چرخه عمر پروژه را پر میکنند. به دلیل افزایشی که در اندازه سازمان اتفاق افتاد و همینطور عضویت گذری افراد ( بویژه در نقشهای غیر اصلی ) .نیاز به وجود ساختاری که بیش از پیش فرمولیزه و قاعده مند باشد حس میشود. اداره کننده نقش یک شتاب دهنده را فرض میکند.که سیستم و ساختارها را برای اینکه پروژه را قادر به رشد و مدیریت رشد کند بکار میگیرد.اعتماد به ابزار تکنولوژیکی ،سیستم های متقارن،گروههای مباحثه، ایمیل کردن لیست ها موارد مهمی برای
هماهنگی بین تلاشها در انجمن ها محسوب میشود. در طول پیشرفت در طبقات مدل ، مقدار کار افزایش یافته به اعضا اجازه میدهد تا شخصا وظایفی را برای خود انتخاب کنند نقشهایی مانند امتحان کننده کدها ، تعمیر کننده اشکالات ، مدیر پشتیبانی ، نویسنده اسناد ، طراح مواجهه و.... ساختار منتج هنوز نسبتا متمرکز است روی سازندگان اصلی ( مرکزی ) که هنوز کنترل کل پروژه را نزد خود محفوظ نگه داشته اند و عملکرد و وظایف کمتری به بخشهای بیرون از هسته مرکزی محول شده است.
بلوغ :
در مرحله سوم، نگرشهای پروژه بطور حساسی روی هم انباشته میشوند. تعداد کاربران به حداکثر اندازه خود نزدیک میشود.به دلیل اجتماعی بزرگتر از سابق ، اداره کنندگان در طول مدت زمان معناداری مشغول به سیاستها ، ارزیای کدهای دیگر ،و دیگر وظایف ایجاد نشده میباشند.این نکته منجر به افزایش سطح محولات به افراد دیگر میشود.در برخی موارد ، کد به اندازه ای بزرگ میشود که چندین ورسیون را تضمین کند و از پروژه ای منتشر شود.اگرچه کاربران رشد کردند.درصد رشد کاربران بیشتر از سایر موارد مجهول و نامعلوم است.
تمرکز اصلی هسته اصلی گروه اداری در این مرحله از چرخه حیات روی ماندن( بقا ) سازمان است. به دلیل بزرگترشدن اندازه سازمان، نیاز سازمانی به ایجاد همکاری و هماهنگی برای همگرا ساختن ساختار میباشد.در سازمانهای سنتی این امر منجر به کنترل بورکراتیک میشود.به هرحال پروژه هایی با منبع باز به الذات در مقابل ساختار بوروکراتیک مقاومت از خود نشان میدهندبنابراین این یک واکنش غیر قابل پذیرش است.این یک افزایش در سطح رسمیت و سفتی ، با این حال کل ساختار سازمان انعطاف پذیری خود را در طول حیات پروژه حفظ میکند. اداره کنندگان باید توجه کنند که تنها بر روی یک مجموعه از وظایف تمرکز نکنند بلکه تمامی اجتماعات را مدنظر داشته باشند. آنها همچنین باید یر روی آثار بلند مدت و نه راه حلهای کوتاه مدت تمرکز کنند بویژه برای پروژه هایی که افق زمانی بلندتری دارند.
اگرچه اغلب تصمیمات بصورت اجماعی گرفته میشوند گاهی اوقات در میان اعضاء انجمن تضادهایی شکل میگیرد. جایی که اداره کنندگان ( کسانی که تنها در قبال کدها و انتشار آنها مسئولیت دارند ) مستقر شده اند تا این تضادها را دچار اعتدال کرده یا حل کنند. قوانین ومقررات که توسط گروه هسته مرکزی تدوین شده اند ( موافق با قواعد منبع باز ) به ایجاد راه حل برای این تضادها و کنترل انجمن ها یاری می رسانند.
در اندازه های بزرگتر ، درجه بالاتری از وظایف محوله رخ میدهد و خود مدیریتی از طریق کارگران اعمال شده منجر به سطح بالایی از وظایف تخصصی میشود این اتفاق از این لحاظ مورد توجه است که اصطکاک و گردش سرمایه به قدری اهمیت می یابد که سازندگان دیگر چندان تمایلی و علاقه ای به ادامه فعالیت در پروژه نخواهند داشت. وظیفه دیگری از مدیریت که دست کم گرفته شده است حفظ انگیزه های فردی و روحیه . مسلما جنبه های خود مدیریتی این امر را تبدیل به یک هدف دست نیافتنی کرده است.
کاهش ( تجدید حیات)
زمانی که کاربران راهکاری برای محصولات خود پیدا نکنند و سازندگان علاقه وتمایل خود را به ادامه رشد محصولات خود از دست بدهند.پروژه وارد مرحله نهایی که نشانه آن کاهش کاربران و سازندگان است میشود .جایی که دانلود کمتری از محصولات اتفاق میافتد همانطور که تعداد کاربران کاهش می یابد.
گروههای کمتری از اداره کنندگان و سازندگان باقی مانده اندو که ممکن است حتی دربرگیرنده تامین کنندگان مالی نیز نباشند. تمرکز ابتدایی انجمنهای باقی مانده روی حمایت و حفظ قابلیتهای باقی مانده است.
در برخی موارد ، تجدید حیات پروژه بصورت واکنش به انتشار جدید، تغییر در شرایط محیطی یا شرایط بازار ( انتشار سیستم عاملهای جدید ) یا به طور ساده یک کشف قدیمی توسط گروه سازندگان انگیخته شده.این تجدید حیات میتواند باعث شود که پروژه وارد مرحله رشد یا بلوغ شود که خود این اتفاق وابسته به اندازه شرکت میباشد.
توالی یا جانشینی رهبر، موردی است که زمانی که سازنده اصلی تعهدات و الزامات و نیازهای خود را تکمیل کرد و علاقه خود را به ادامه راه تدریجا از دست داد اتفاق می افتد. یک جانشینی مرتب و روی اصول زمانی اتفاق می افتد که فرد دیگری علاقمند به این فرض است که وظایف رهبری را بر عهده گیرد اگر نه ، پروژه هم بدون جهت دهی و هدایت رها میشود و هم سازنده اصلی ابتکار و خلاقیت را به سادگی متوقف میکند.
مثالهای تصویری
با جایگزینی دانلودها برای فروش در شکل 1 در بالا ، ما میتوانیم مرحله توسعه برای پروژه های با منبع باز را شناسایی کرد.شماره های دانلودها می توانند برای هر 70000 پروژه مورد محاسبه قرار گیرند تا وضعیت موجود را مشخص کنند.
3 نمودار موجود در شکل 2 که در زیر نمایش داده شده است از دانلودهای که برای پروژه های با منبع باز محاسبه میشوند بر روی موارد جعل منبع. این نمودارها مشخص میکنند که پروژه در مرحله 1 یا 2 یا 3 قرار دارد.
Figure 2: Open Source Project life cycles (Data: Sourceforge.net)
همه نمودارها به آسانی قابل تشخیص دادن نیستند نه صرفا به عنوان محصولات ، صنایع و پروژه ها به دقت از چرخه عمر پیروی می کنند. نمودار s شکل عموما تنها الگوی ممکن برای چرخه حیات نیست.فقط میتوان گفت که یک الگوی پرکاربرد است. پروژههای شکل شماره 3 در مرحله 4 و در چند نقطه قرار دارند. پروژه اول تا نزدیکی مرحله کاهش پیشرفت کرده است دومین پروژه دچار تجدید حیات شده و به مرحله رشد بازگشته است. سومین پروژه دچار تجدید حیات اندکی شده و از شرایط مرحله کاهش پیروی میکند.
Figure 3: Additional Open Source Project life cycles (Data: Sourceforge.net)
ما در شیوه تحقیق خود دو مورد را ذکر میکنیم : نخست تناسب بین ویژگیهای پروژه با منبع باز و موقعیت های چرخه حیات وجود دارد. و دوم ، سطح تناسب تاثیر مثبتی بر روی موفقیت پروژه دارد.سطح تناسب از طریق مقایسه میزان انحراف بین سازمانهای با منبع باز و ویژگیهای فرض شده آنها محاسبه میشود. جدول زیر چندین ویژگی از پروژه هایی با منبع باز را درهر مرحله از رشد آن فهرست می کند.
|
کاهش یا تجدید حیات |
بلوغ |
رشد |
مقدمه |
|
|
سازگاری |
پایداری |
گسترش |
تولید ایده |
تمرکز اولیه |
|
کمی رسمی ، کمتر یکپارچه |
تقریبا رسمی ، غیر متمرکز |
بیشتر رسمی، متمرکز |
کاملا غیر رسمی |
ساختار |
|
کمتر تخصصی |
بیشترین حد تخصصی |
تا حدی تخصصی |
عمومی |
تقسیم کار |
|
استراتژیست |
مدیر |
بازیکن/مربی |
مهاجم |
نقش رهبری |
|
رسمی |
رسمی ، تکنولوژی /شدید |
مقدمه تکنولوژیک شدن |
غیر رسمی/ نفر به نفر |
هماهنگی |
|
کاهش : پایین تجدید حیات : در حال رشد |
پایانی |
بیشترین |
بالا ( سازندگان ) |
سطح تعهد |
سطح هم ترازی بین مراحل چرخه حیات و ویژگیها روی موفقیت پروژه تاثیر میگذارد. برای اهداف این مطالعه ، موفقیت از طریق رضایت و درگیری کاربران و سازندگان مورد اندازه گیری قرار میگیرد.
نمونه ای تصادفی از 150 پروژه با منبع باز از داده های بدست آمده از سایت جعل منبع تهیه شده است. هر پروژه برای تعیین مرحله حاضر از چرخه حیاتش مورد ارزیابی قرار میگیردکه این کار از طریق شمارش تعداد دانلودها انجام میگیرد. و برای تعدادی از کاربران ، سازندگان واداره کنندگان آن از طریق ایمیل پرسشنامه ای که شامل سئوالاتی در باب ، تمرکز اولیه، تقسیم کار ،نقش رهبری ، هماهنکی ، سطح تعهد و موفقیت سازنده و کاربر خواهد بود.داده های جمع آوری شده در پروفایلهایی مربوط به پروژه جمع آوری شده و برای هر پروژه میزان موفقیت اندازه گیری میشود همانطور که در بالا ذکر شد این پروفایلها با نمونه های تئوریک آن مقایسه میشوند. میزان انحراف مورد محاسبه و توجه قرار میگیرد که به ترتیب زیر محاسبه میشود.
MISALIGN = Σj(bj(Xsj– Xcj))2
Where Xsj = score for jth variable of the sample profile
Xcj = score for jth variable of the theoretical profile
Bj = weight of the jth variable in the environment (constant = 1.0 in this study)
J = 1,n where n is the number of characteristics in each profile.
ارزشهای پایین تر یک تناسب بهتر بین پروفایلها را مشخص می کنندارزشهایی که انتظار میرود که بطور منفی با موفقیت در ارتباط باشدو برای هر پروژه با منبع باز این اندازه گیری را انجام میدهد.
نتیجه گیری :
پروژه هایی با منبع باز وعده ایجادیک نرم افزار نه چندان گران ،با کیفیت را برای شرکت ها و همینطور اهداف شخصی میدهند. با مطالعه چرخه حیات پروژه های با منبع باز ما امیدواریم تا بتوانیم مجموعه ای از ویژگیهای ساختاری موثر برای خلق و ارزیابی پروژه های موفق داشته باشیم این مطالعه اولین گام در این مسیر است. تحقیقهای بعدی باید شامل آنالیزهای عمیق در باره عملکرد از طریق پروژه های با منبع باز ، ساختارهای پاداشی ،تاثیر حضور کاربران ،دلایل فرسایش سازندگان و کاربران باشد.
منابع :
Baliga, B. R., & Hunt, J. G. (1988). An Organizational Life Cycle Approach to Leadership. In J. G. Hunt & B. R. Baliga & H. P. Dachler & C. A. Schriesheim (Eds.), Emerging Leadership Vistas (pp. 129-149). Lexington, MA: Lexington Books.
Crowston, K., Annabi, H., & Howison, J. (2003, Dec 14-17, 2003). Defining Open Source Project Success. Paper presented at the International Conference on Information Systems, Seattle, WA.
Galbraith, J. (1982). New Venture Planning - The Stages of Growth. Journal of Business Strategy, 3(1), 70-79.
Levitt, T. (1966). Putting the Product Life Cycle to Work. Harvard Business Review, 19-23.
Miller, D., & Friesen, P. (1984). A Longitudinal Study of the Corporate Life Cycle. Management Science, 30(10), 1161-1183.
Mintzberg, H. (1984). Power and Organization Life Cycles. Academy of Management Review, 9(2), 207-224.
Quinn, R. E., & Cameron, K. (1983). Organizational Life Cycles And Shifting Criteria of Effectiveness: Some Preliminary Evidence. Management Science, 29(1), 33-51.
Raymond, E. (2001). The Cathedral and the Bazaar, Musings on Linux and Open Source by an Accidental Revolutionary. Sebastopol, CA: O'Reilly & Associates.
Robey, D. (1982). Designing Organizations: A Macro Perspective. Homewood, IL: Richard D. Irwin, Inc.
Sharma, S., Sugumaran, V., & Rajagopalan, B. (2002). A Framework for creating hybrid-open source software communities. Information Systems Journal, 12(1), 7-25.
Smith, K. G., Mitchell, T., & Summer, C. (1985). Top Level Management Priorities in Different Stages of the Organizational Life Cycle. Academy of Management Journal, 28(4), 799-826.
Van De Ven, A. H., & Poole, M. S. (1995). Explaining Development and Change in Organizations. Academy of Management Review, 20(3), 510-540.
Venkatraman, N. (1989). The Concept of Fit in Strategy Research - toward Verbal and Statistical Correspondence. Academy of Management Review, 14(3), 423-444.
Venkatraman, N., & Prescott, J. E. (1990). Environment Strategy Coalignment - an Empirical-Test of Its Performance Implications. Strategic Management Journal, 11(1), 1-23.
Ward, A. (2003). The Leadership Lifecycle. Houndsmill, Basingstoke, Hampshire: Palgrave MacMillan.
Wind, Y. J. (1982). Product Policy: Concepts, Methods, and Strategies. Reading, MA:
Addison-Wesley.
کیس موردی: اسخ : شرکت فراطب در دوره تیمی شدن(تدبیراندیشی) قرار دارد و در حال گسترش است.
- ۹۸/۰۳/۲۴